De kraamvrouw

Naweeën en bloedverlies
Na de geboorte van je kindje moet de baarmoeder nog wat werk verzetten om de placenta geboren te laten worden. Dit voelt aan als een flinke verkramping / samentrekking. Als de placenta eenmaal geboren is, moet je je voorstellen dat je op die plek in je baarmoeder een wond hebt die nog blijft nabloeden. Om het bloedverlies te beperken blijft de baarmoeder zich de eerste dagen flink aanspannen. Dit gebeurt ook onder invloed van het hormoon oxytocine, dat vrijkomt als je kindje aan de borst drinkt.

Het samentrekkende gevoel wordt vaak na de geboorte van je eerste kindje als vervelend, maar niet als heel pijnlijk ervaren. Doordat de bevalling van 2e en volgende kinderen vaak sneller verloopt, zijn de naweeën ook wat heftiger qua pijnbeleving. Over het algemeen neemt de pijnlijkheid af na zo’n 48 uur. Als pijnmedicatie kan gekozen worden voor paracetamol, je mag 6-8 tabletten per dag, ook wanneer borstvoeding wordt gegeven.

Het bloedverlies wordt in de loop van het kraambed minder, slijmeriger en donkerder van kleur, zo’n 6 weken na de bevalling is het bloedverlies verdwenen voor het grootste gedeelte van de kraamvrouwen. Het kan eerder stoppen, maar houdt er dan rekening mee dat het toch nog even terug kan komen. Bij meer lichaamsbeweging kan het bloedverlies wat al donker van kleur was, weer even een dagje helder van kleur zijn. Houd er ook rekening mee dat een gedeelte van de vrouwen ook weer een eisprong kan krijgen 4-6 weken na de bevalling, waardoor er na 6-8 weken na de bevalling weer helder bloedverlies optreedt, dit is dan dus de 1e menstruatie. Je hebt hier meer kans op wanneer je niet bent gestart met het geven van borstvoeding of wanneer je gestopt bent met borstvoeden in de eerste levensweek van je kindje.

Hechtingen
Na je bevalling is het soms nodig om te hechten. Er zijn verschillende soorten hechttechnieken en manieren om de huid te sluiten. Soms wordt er voor gekozen een soort onderhuids zoompje te leggen, er zijn dan aan de buitenkant ook geen hechtingen te zien. Deze hechting lost vanzelf binnen 4-6 weken op. Wanneer de hechting heel erg trekt kunnen wij altijd een knoopje net aan de binnenkant van je vagina doorknippen, de spanning gaat dan van de draad af. Een andere manier om de huid te sluiten zijn losse knoopjes, deze verwijderen wij altijd 7 dagen na de bevalling, ook wanneer gebruik is gemaakt van speciaal snel oplosbaar materiaal. De ervaring leert namelijk dat deze er zeker 3 weken over doen om op te lossen en er hierdoor wel eens pijnklachten ontstaan.

Ook wanneer je geen hechtingen hebt, is je onderkantje de eerste dagen nog wat gevoelig. Doordat je bekkenbodem opgerekt is voelt alles wat beurs, dit herstelt vanzelf en met veel rust sneller. Ook heb je soms wat oppervlakkige schaafwondjes (te klein om te hechten), plassen kan dan wat gevoelig zijn. Het is daarom raadzaam om de eerste dagen onder de douche te plassen of te spoelen met plassen. Dit is ook prettig met het oog op de hygiëne.

Ook na een keizersnede wordt gehecht, over het algemeen wordt de huid gesloten met onderhuidse hechtingen, deze hoeven dus niet verwijderd te worden. Een enkele keer wordt de wond gesloten met nietjes, deze kunnen door ons met een speciaal tangetje gewoon thuis verwijderd worden.

Kraamtranen en emotionele impact
Als je net bent bevallen heb je vaak een enorme adrenaline stoot gekregen. Je wilt je kind aan iedereen laten zien. Maar na 1-2 dagen zakt de adrenaline weg en komen je hormonen in een ongunstig level. Daarbij wordt je vaak dan moe, want de eerste nachten zijn veel kinderen onrustig en op dat zelfde moment komt de stuwing op waardoor je je ook niet optimaal voelt. Dit alles leidt ertoe dat je ergens tussen dag 3 en 5 na je bevalling opeens om alles zou kunnen huilen (ook veel om geluk). Dit zijn de kraamtranen. Probeer hier niet tegen te vechten, zorg voor een grote bak tissues, doe lekker rustig en laat je verwennen. De kraamtranen gaan vanzelf weer over.

Toch kan het zijn dat je jezelf niet helemaal herkend in de kraamperiode. Realiseer je dat de impact van het krijgen van een kind best heftig is. Bij een eerste kind wordt niet alleen de baby geboren maar ook de ouders. Jullie hebben je voorbereid op je kindje en het is welkom, maar het daadwerkelijk krijgen van een kind brengt meer emoties met zich mee dan dat je je van tevoren kunt voorstellen. Dit kan jullie ook wat onzeker maken, zeker omdat je het graag zo goed wilt doen met je eigen kind. Ons advies is om al die emoties er gewoon maar te laten zijn. Volg jullie hart, knuffel vooral veel en bij vragen of onduidelijkheden vraag je iemand om advies.

Natuurlijk zijn er ook gevoelens en emoties die niet normaal zijn en voortekenen kunnen zijn van een depressie. Dat is iets wat wij altijd in ons achterhoofd hebben en met jullie zullen bespreken als wij daar echt tekenen van zien. Twijfelen jullie of het wel normaal gaat bespreek het altijd met ons.

Stuwing
Ongeacht of je nu wel of geen borstvoeding geeft, de meeste vrouwen krijgen zo’n 3-5 dagen na de bevalling in meer of mindere mate last van stuwing. Geef je geen borstvoeding dan is het belangrijk om snel na de geboorte een stevige BH aan te doen en deze constant aan te houden tot na de stuwingperiode (ook onder de douche). Let er op dat dit een goed passende BH moet zijn met zo min mogelijk naden. Door de groei van je borsten kan het zijn dat de BH’s die je normaal draagt te klein zijn. In dat geval kun je bijv. ook een ‘te strak’ hemd of tanktop aan te doen. Heb je echt last van de stuwing dan kan koelen goed helpen. Koelen kun je doen met maandverband/zoogkompressen die je nat in de diepvries hebt gelegd. Je stopt ze dan in een boterhamzakje en een washandje en dan in je BH. Koelen kan je ook doen door witte kool bladeren in je BH te stoppen. Dit klinkt wat raar maar het helpt fantastisch. Tegen de pijn van stuwing mag je paracetamol slikken.

Geef je wel borstvoeding dan hopen wij dat je kindje veel van je stuwing weg zal drinken. Daarnaast helpen bovenstaande adviezen dan ook. Wel moet je voor het voeden je borst weer goed warm maken. Soms is de stuwing zo extreem dat niets lijkt te helpen, neem dan altijd contact op. Ook als je koorts ontwikkeld willen wij hier graag van op de hoogte gebracht worden.

Ontzwangeren
Na de bevalling ga je ontzwangeren. Letterlijk in je gewone doen komen. Je lichaam moet herstellen van de zwangerschap en de bevalling. Dit is zowel een lichamelijk als psychisch herstel. Voor ontzwangeren staat net als voor de zwangerschap 9 maanden. Die tijd is nodig om te herstellen van de bevalling, regelmaat te vinden en te wennen aan het 'moeder zijn'.

Hormonen
De hormonen gieren in het begin soms door je lichaam. Ze gaan terug naar de normale hormoon levels van buiten de zwangerschap. Maar die voordurende hormoonveranderingen zorgen wel voor klachten zoals vermoeidheid, haaruitval, bloedend tandvlees, rugpijn, zweten, droge huid en stemmingswisselingen. Deze klachten zullen in de loop van de periode steeds minder gaan worden

Moeheid
Lichamelijk moet je lichaam herstellen van een zwangerschap waarin je kindje een hoop van je reserves gebruikt heeft om te ontwikkelen en groeien. En van een ‘soms zware’ bevalling waarbij je meteen na de bevalling en in de eerste weken toch ook nog heel wat bloed verliest. Dit herstel moet plaatsvinden in een periode waarin je voor een pasgeboren baby moet zorgen die zich niet altijd aan een dag en nacht ritme zal houden. Dit kan dus zorgen voor (soms erge) vermoeidheid. Probeer veel rust in te plannen en soms heb je hier weleens hulp bij nodig, zodat jij kan slapen en iemand anders even voor de baby (en oudere kinderen) zorgt.

Voeding
In deze periode is het ook belangrijk dat je goed en gezond eet. De baby heeft veel van jouw reserves aangebroken om te kunnen groeien. Die reserves moeten weer aangevuld worden. Eet daarom gezond. Zeker wanneer je borstvoeding geeft heeft je baby ook nu nog veel van je nodig. Je zult vaak meer trek hebben dan je gewend was. Hier moet je tot op zekere hoogte wel aan toegeven, maar let er wel op met welke producten (liever een extra boterham dan een gevulde koek). Mogelijk zitten er ook nog een aantal kilo’s aan je lijf waar je liever van af wilt. Probeer dit in eerste instantie alleen maar te doen door gezond te eten en het bewegen weer op te gaan bouwen.

Sporten
Het is goed om weer te gaan bewegen na je zwangerschap. Tijdens de eerste week adviseren we juist heel erg veel rust maar daarna is het goed om je conditie weer op te gaan bouwen. Begin met regelmatig te gaan wandelen en dan steeds een stukje verder. Gaat dat lekker dan kun je langzaamaan je oude sport ook weer op gaan pakken.

Met buikspieroefeningen moet je pas starten nadat je buikspieren weer helemaal gesloten zijn. Dat is iets wat je zelf kan voelen (wanneer je plat op je rug ligt en alleen met je hoofd omhoog komt kun je met je hand voelen of er nog ruimte tussen je buikspieren zit), maar wij kunnen er ook bij de nacontrole naar voelen. Bij het starten van buikspieroefeningen kan je het best beginnen met oefeningen die je schuine en dwarse buikspieren versterken. Later pak je hier de oefeningen voor de rechte buikspieren bij.

Bekkenbodem
Door de hormoonveranderingen van de zwangerschap, de druk van het kindje de laatste weken en de bevalling is vaak je bekkenbodem verslapt in het kraambed. Dit voel je doordat je veel druk voelt als je staat of doordat je moeite hebt met het ophouden van urine of windjes. Door het ontzwangeren zelf zal je bekkenbodem alweer een heel stuk herstellen. Toch is ons advies om je bekkenbodem ook te gaan trainen. Het herstel zal dan sneller gaan maar ook beter zijn. Helaas zijn bekkenbodemspieroefeningen wel oefeningen die je je hele leven door zal moeten blijven doen om het goede herstel vast te houden.

Nacontrole 6 weken
6 weken na de bevalling willen we jullie graag nog een keer terug zien. We zullen dan controleren of je herstel goed gaat, hoe het met jullie baby gaat en hoe jullie het ouderschap ervaren. Daarnaast vinden we het ook prettig om met je na te praten en je de mogelijkheid te geven nog vragen te stellen of feedback te geven op onze zorg. De controle is dus bedoelt voor jou, maar wij vinden het ook leuk om de baby nog even te zien. Over het algemeen maken wij deze afspraak aan het einde van de kraamperiode. Ben je onder begeleiding van de gynaecoloog bevallen dan vraagt die soms om een nacontrole bij hem/haar. Een controle bij ons is dan eigenlijk dubbel, maar als je het prettig vindt ben je van harte welkom.